SANAT NEDİR?

ÖZET:
Belli kalıplar içine konulamayan ve estetik olan insan duygularının dışa vurumudur.
DETAY:
Sanat, insanlık tarihinin her döneminde var olan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği evrimler yaşama biçimlerini, yaşama bakışlarını, sanat biçimlerini ve sanata bakışlarını değiştirmiş, her dönemde ve her toplumda, sanat farklı görünümlerde ortaya çıkmıştır.
Bugün sanatın “duygusal ve düşünsel etkileme gücü”ne sahip oluşu daha belirleyicidir. Bu anlayışa en uygun tanımı yapan Thomas Munro’ya göre; “sanat doyurucu estetik yaşantılar oluşturmak amacıyla dürtüler yaratma becerisidir.” 

Sanat, güzel ile uğraşır. Güzel göreceli bir kavramdır. Kendi içinde tutarlı bir bütünlüğü taşıyan şey çirkin, acı verici, iğrendirici bile olsa estetik açıdan güzeldir.

Platon’a göre; “Bozulmaya ve yok olmaya mahkum olan hiçbir şey güzel olamaz. Onun hatırlattığı şey güzeldir.”

Aşık Veysel; Batının ciltler dolusu yazılmış estetik kitaplarını bir cümleyle yerle bir edecek güçteki sözünü hatırlayalım: “Güzelliğin on para etmez bu bendeki aşk olmasa” 

Sanat, nesnel ve öznel yaklaşımlara göre farklı açıklanır. Nesnel yaklaşımda sanat; toplumsal etkilerle, öznel yaklaşımda ise; salt bir bireysellikle yaratılır.

Kant’a göre; “Sanatın kendi dışında, hiçbir amacı yoktur. Onun tek amacı kendisidir. Güzel Sanatı ancak deha yaratabilir.”

Hegel’e göre; “Sanattaki güzellik doğadaki güzellikten üstündür. Sanat, insan aklının ürünüdür. Kendisine doğanın taklidinden başka amaç bulmalıdır.”

Marks’a göre; “Yaratıcı eylem, insanın ve doğanın karşılıklı etkileşiminin bir aşamasıdır. Bu, toplumsal bir karakter taşır. Sanat, yaşamı insanileştiren bir olgudur. Araştırıcı, yaratıcı, çok yönlü tümel insana ulaşma çabası içinde sanatlar gelişebilir.”

Albert Dürer’e göre; “Sanat doğada gizlidir, onu oradan çıkaran kişi sanatçıdır, çıkardığı şey ise sanattır. Ancak sanat; doğadan öğrenilmez, ustalardan öğrenilir”

B. Croce; güzelliğin yerine anlatımı öne çıkarır. “Sanat, sezginin ve anlatımın birliğidir. Bireysel ve teorik bir etkinliktir. Doğa, sanatçının yorumu ile güzel olabilir.”

Zafer Gençaydın’a göre; “Sanat, yaratıcılık ve yetenek gerektiren bir insan etkinliğidir.”

İsmet Çabuk’a göre; “Standardı olmayan tek şey sanattır”

Sonuç olarak Sanat, deha düzeyindeki zekanın, var olana karşı tepkisinin, tutarlı bir bütünlük içerisinde somutlaştığı bir alandır. Sanatçı, zekası ve sezgileriyle çağının önünde giden insan olduğu için, gerçek sanatın anlayanı azdır. Onu anlamak için çaba gerekir.

KAYNAKÇA
Doğan, Mehmet. 100 Soruda estetik. Gerçek Yayınevi: İstanbul: 1975.
Sena, Cemil Estetik Sanat ve Güzelliğin Felsefesi. Remzi Kitabevi.lstanbl11: 1972.
Sözen, Metin; Uğur Tanyeli. sanat Kavram ve Terimler Sözlü Remzi Kitabevi İstanbul: 1986.
Timuçin, Afşar Estetik. 2. Baskı BDS Yayınları. 1993.
Çabuk, İsmet. Hepimiz Bu Ormanın Odunuyuz. (Hala Yazılmakta Olan Bitmemiş Eser-Adana)