AĞAÇ BUDAMANIN SANATI OLURMUYMUŞ?
Hep filmlerde, aristokrat ailelerin ya da hanedanların bahçelerinde görürüz şekil şekil çalılar, ağaçlar. Bahçelerin en üst seviyede dekore edilmesi desek çok da yanlış sayılmaz. İnsanın göz zevkini doyuma ulaştıran, bahçe tutkunlarının yüzünü güldüren bu sanatın bir adı var: Topiary.
Topiary, budama sanatı demek. Hatta İngilizceden Türkçeye direkt olarak budama sanatı veya ağaç budama sanatı olarak tercüme ediliyor.
Daha resmi hali ile Topiari, ağaç ve çalılara budanarak formal ya da informal olarak dekoratif biçimler verme sanatıdır. İlk kez Eski Romalılarca uygulanmış.
Daha sonraları da yaygın biçimde kullanılan bu sanat, bir teknik olarak bahçe sanatında yüzyıllardır birçok uygarlıkça da benimsenmiş.
Romalılar isimlerini, çeşitli hayvan figürlerini ve hatta savaş sahnelerini Topiari çalışmalarında canlandırmışlardır. Günümüzde Roma Dönemi’ne ait bu sanatın örneklerinden biri, Amerika’da J. Paul Getty Müzesi’nde bulunmaktadır. Müze ve bahçesinde, Pompei kenti kalıntıları arasında kalmış klasik Roma villa bahçelerinden Villa dei Papiri yeniden canlandırılmış.
Budama sanatının uygulamaları özellikle İngiltere, İtalya, Fransa, Japonya görülüyor. Özellikle Viktorya dönemi bu sanatın örnekleri ile dolu. Eski Türk bahçelerinde de 18. yüzyıldan itibaren Avrupa etkisinin görüldüğü dönemlerde İstanbul’da budama sanatı ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilmiş. Kaynaklara göre özellikle de Abdülmecid döneminde bu çalışmalar oldukça önemsenmiş.
Bu sanatta bitkilerinize istediğiniz şekli verebiliyorsunuz. İster geometrik, ister mimari isterseniz de çizgi film kahramanı.
Topiary İçin Hangi Bitkiler Uygundur?
Topiary sanatını uygulayabilmek için genellikle yaprakları dökülmeyen, kalıcı ağaçlar ve çalılar tercih edilir.
Ağaçlardan ladin, ardıç, hemlok, servi; çalılardan biberiye, defne, şimşir ve bazı sarmaşık çeşitleri Topiary için uygun bitkilerdendir.
Ağaçlar ve Çalıları Ne Zaman Şekillendirmek Gerekir?
İlkbahar sonu veya yaz başı gibi bitkilerinizi budayabilirsiniz. Zaten kullandığınız bitkiler çoğunlukla yaprak dökmeyen türlerden olduğu için, bu durumda bir zorluk da çıkarmazlar.
Topiary Sanatının İncelikleri
- Elinize bir bahçe makası alıp bitkilerinize dalmayın. Bu işi bir uzmanına bırakın veya bu konu ile ilgili bir eğitim alın. Yoksa üzüleceğiniz sonuçlar doğabilir.
- Bitki üzerinde Topiary sanatını uygulamadan yani bir uzmana bitkinizi teslim etmeden önce mutlaka istediğiniz şekle karar verin. Nasıl bir modeli bahçenizde görmek istiyorsunuz? Bahçenizin konsepti ne olacak? Birbirinden bağımsız şekillerde ve hikayelerde olan modeller bahçenizi dağınık gösterebilir.
- Eğer bu işlemi kendiniz yapacaksanız ve de bu işte daha yeniyseniz basit şekillerden başlayın. Toplar, piramitler ve küpler güzel sonuçlar doğuracaktır.
- Planlı ve ölçülü ilerleyin. Bir tuval üzerine çalışmıyoruz, bu sebeple fazla büyük veya küçük çalışılan detayları yeniden düzenleme şansımız da olmayacak.
- Bitkilerinizle ilgilenin. Siz kestikçe yeni dallar ve filizler çıkacak, oluşturduğunuz şekil değişecektir. Yılda en az 2 kez bitkilerinizin şeklini muhafaza etmek için budama yapın.
Parklarda ve bahçelerde karşımıza çıkan bu süslü ağaçlar genellikle konik, yuvarlak veya spiral kesim olarak çeşitlendiriliyor. Ancak her biri birer sanat eseri olan ağaç süslemelerini de zaman zaman parklarda, özel etkinliklerde veya festivallerde görebilmek mümkün. Topiary sanatının birkaç güzel örneğini birlikte inceleyelim.
Görsel: Bower Power
Görsel: Glamshelf
Görsel: Starmark Vacation Homes
Görsel: My Modern Met
Görsel: Pinterest
En çok uygulanan topiary şekilleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder